00:00:01
[Musika]
00:00:04
pangarap ng bawat pamilya ang magkaroon
00:00:07
ng desente at sariling bahay at
00:00:10
lupa ang gobyerno may mga itinatayong
00:00:13
pabahay para sa mga
00:00:15
[Musika]
00:00:17
mahihirap pero sa pagsisiyasat ng
00:00:20
reporter's notebook ang ilang housing
00:00:22
projects nakatiwangwang
00:00:25
nakatengga tinubuan na ng matataas na
00:00:28
talahib at unti Unti na ang
00:00:31
nasisira isa ito sa mga housing unit na
00:00:34
sinasabi nilang completed na yung
00:00:37
dingding parang Basic coating lang itg
00:00:39
lababo maliban sa basag-basag na yyung
00:00:43
tiles
00:00:44
eh Walang lababo dito sa CR kung
00:00:48
sisilipin
00:00:50
ninyo wala man lang toilet Ball ang
00:00:53
kwento nung ilang mga residente na
00:00:54
nakausap namin para matirhan na eh
00:00:58
napilitan na silang gumasto
00:01:00
ng sarili nilang pera para maayos yung
00:01:03
housing unit na kanilang
00:01:04
nilipatan Paano humantong sa ganitong
00:01:07
sitwasyon ang mga housing project na
00:01:09
milyon milyon piso ang
00:01:12
halaga Nasira na po kasi wala pong
00:01:15
nakatira ito rin po yung alulod din po
00:01:18
dito sa kabila bulok na hirap dito buhay
00:01:21
talaga kaiyak dito ng buhay araw-araw na
00:01:25
ganyan Opo naiiyak po ako dahil
00:01:31
sitwason
00:01:33
po ito po ang lista
00:01:36
niya listahan ko
00:01:39
Saang ang bawat proyektong ito
00:01:42
pinondohan ng pera ng bayan kaya dapat
00:01:45
lang na magsuri at magtanong Nasaan ang
00:01:49
pera
00:01:52
[Musika]
00:02:00
riz isang ang binisita ng reporter
00:02:04
notebook 1500 units ang matatagpuan dito
00:02:09
pero mistula itong ghost
00:02:11
town ang mga housing unit walang mga
00:02:14
pinto
00:02:18
bintana walang maayos na
00:02:22
palikuran at nabalot na ng makakapal na
00:02:25
halaman at matataas na talahib
00:02:31
ito ang two inares Residences sa
00:02:34
dokumentong nakuha ng reporter's
00:02:36
notebook mula sa National housing
00:02:37
authority o nh sinimulan ng proyekto
00:02:40
noong July
00:02:42
2019 March 3 2021 ang original na
00:02:45
completion date nito pero nakasaad din
00:02:48
sa dokumento na nabago ito at naging
00:02:50
October 2023 na ang completion date ang
00:02:53
halaga ng housing project mahigit 00
00:02:57
million pero isang taon na ang nakalipas
00:03:00
ang mga pabahay hindi pa rin natitirhan
00:03:06
sa labas ng nakatenggang housing project
00:03:09
Nakilala namin ang residenteng si Mang
00:03:11
Reynaldo lagera t taon na siyang
00:03:14
naninirahan bilang isang magsasaka sa
00:03:16
barangay pinugay Basta wala pang
00:03:19
pandemic nag-uumpisa na yon si Mang
00:03:22
Reynaldo nagtataka rin kung bakit wala
00:03:24
pang nakatira sa pabahay na ito marami
00:03:27
nagpupunta diyan pag tingin lang siguro
00:03:30
nag-inquire lang yata eh eh simula noon
00:03:32
Wala hindi naman bumalik at saka wala
00:03:33
naman tumira diyan eh basag-basag na nga
00:03:35
yung tiles Gawa nga nga yung mga
00:03:38
nagtatambay diyan halimbawa
00:03:40
pinto kaya lababo saka ilalagay yun kung
00:03:45
may tao na kasi pinagnanakaw eh kagaya
00:03:47
ng pinto pag napabayaan mo ang pintuan
00:03:50
diyan pagbalik mo diyan Wala na ang
00:03:53
tanong Bakit nga ba hindi pa natitirhan
00:03:56
ang halos 2,000 housing unit na ito
00:03:59
hiningan namin ng panig ang
00:04:02
nh lumalabas na nakalaan ang housing
00:04:05
project para sa mga informal settler na
00:04:07
matatamaan ng paglilinis ng Manila Bay
00:04:10
ayon na rin sa mandam order ng supreme
00:04:12
court Pero ang problema isa sa naka
00:04:16
hamper ng pag-relocate o paglipat kasi
00:04:20
nung past administration in 2019
00:04:24
naglabas ang DG circular
00:04:27
minmi maglipat kailang kailangan
00:04:30
magkakaroon na muna ng memorandum Uh of
00:04:33
um memorandum of agreement ban between
00:04:36
the sending and the receiving the
00:04:38
problem is hindi Iyun nagagawa nung
00:04:42
sending at saka ng receiving hoa So doon
00:04:46
nagkaroon ng problema kaya nagkaroon
00:04:48
parang total halt yung aming mga
00:04:51
ginagawang relocation kinunan din namin
00:04:54
ng panig ang lokal na pamahalaan ng
00:04:56
Baras Rizal 80,000 po yung bayay namin
00:04:59
na population So yung kaya lang po namin
00:05:02
Siguro yung mga basic services ng bayan
00:05:04
namin So kung daks po kami ng 80,000 na
00:05:09
tao na dadalin sa barat medyo Ano po ang
00:05:12
mabibigay namin doon ng basic services
00:05:15
So yun pong amin ay para po doun sa mga
00:05:18
ililipat pero yung kontra sa mga
00:05:21
dadalhin dito Hindi po pero hindi lang
00:05:25
pala rito May mga nakatenggang housing
00:05:27
unit sa Baras Rizal
00:05:30
Ilang kilometro lang mula sa two inares
00:05:32
Residences matatagpuan naman ang isa
00:05:34
pang housing project na Hermosa Ville sa
00:05:37
dokumentong nakuha ng reporter's
00:05:38
notebook mula sa nh region 4 October
00:05:42
2022 idineklarang completed ang
00:05:44
proyektong ito na nagkakahalaga ng
00:05:47
7731
00:05:50
million
00:05:52
1,368 units ang housing project na ito
00:05:54
Pero kung lilibutin mo yung buong
00:05:56
housing project karamihan na mga units
00:05:59
ay naka penga dahil as of October 2024
00:06:02
545 units pa lamang ang okupado itinayo
00:06:06
ang housing project na ito para sa mga
00:06:08
residenteng maaapektuhan nung tinatawag
00:06:10
nila na Pasig Marikina River channel
00:06:12
improvement
00:06:14
project isa sa mga nakatira sa hermos
00:06:17
Ville ang 37 taong gulang na si Julia
00:06:19
Don Hunyo Ngayong taon ang Lumipat siya
00:06:22
sa housing project na ito mula sa bahay
00:06:24
nila sa ilalim ng tulay sa kainta Rizal
00:06:27
yung sitwasyon niyo noon sa kainta kung
00:06:29
binabaha kayo Opo binabaha po kami kami
00:06:33
po ang laging naunang binabaha kasi sa
00:06:36
may ilalim po kami ng tulay nakatira Ano
00:06:40
yung pakiramdam n nung nakita ninyong
00:06:42
may housing unit na kayo syempre masaya
00:06:45
po kaso nga lang po nung nung nililinis
00:06:49
na po namin Papasok na kami diyan Yun na
00:06:52
nga po yung pintuan yung tiles po bigla
00:06:54
pong umangat kaya pinapalitan po namin
00:06:58
tapos yung
00:07:00
door knob niya hindi masara Hindi po
00:07:03
kaya naman si Julia Kinailangan pang
00:07:05
gumastos para maipaayos ang mga sira sa
00:07:08
bahay Ito po yung pinagawa ko sa asawa
00:07:11
ko kasi po nagla-lock po siya Hindi po
00:07:14
kasi siya nabubuksan kaya pinaayos ko po
00:07:17
sa kanya ganito na po siya marumi po
00:07:20
siya e nung Inabutan namin nilinis na
00:07:22
lang po namin siya tapos y tiles na yan
00:07:25
syempre parang kwan po siya tumaas kaya
00:07:28
medyo masik po yung pinto kaya pinaayos
00:07:32
ko rin po yan kasama ni jya sa bahay ang
00:07:35
kanyang asawa na si Juan ang pito nilang
00:07:37
anak at dalawa pang apo Paano nagkakasya
00:07:41
tabi-tabi po sila sa loob ng bahay maya
00:07:45
paanan basta lam mo magkasya sila Bukod
00:07:50
sa mga nadat nang sira sa
00:07:52
[Musika]
00:07:55
bahay problema rin daw nila ang kawalan
00:07:58
ng malapit na hanap buhay kasi ung asawa
00:08:01
ko doon sa kainta may trabaho dito
00:08:04
Pagdating po bababa po siya doon para
00:08:07
makapagtrabaho
00:08:10
dahil wala pang padala ang asawa ni
00:08:12
Julia Kinailangan niya munang mangutang
00:08:14
sa
00:08:17
tindahan Ate mya ito na
00:08:21
po dalawang itlog tapos dalawang kape
00:08:25
talagang isa daan ng ate sa Ito po Ito
00:08:28
po ang lista niya oh
00:08:31
listahan ko sa
00:08:33
utang ano pa lang
00:08:35
yan tatlong araw pa lang almusal lang po
00:08:38
yan ng mga anak ko tapos yung kape bao
00:08:41
nila yun baunin
00:08:44
nila ang dalawang noodles pinagkasya ng
00:08:47
10 miyembro ng
00:08:50
pamilya Ikaw ba ang huling kakain Opo
00:08:54
ung matira wala
00:08:57
wala hihintay sa gabi kung Mayon hirap
00:09:01
dito buhay talaga kaiyak Dito buhay
00:09:04
araw-araw na ganyan Opo naiiyak po ako
00:09:10
dahil sitwasyon po kasi pag wala ka
00:09:14
talagang hanap po a ko tum abuti minsan
00:09:17
nga po pag ka e agag Wala talagang ulam
00:09:22
yun gatas na lang mangungutang tindahan
00:09:26
niyo na lang
00:09:27
po problema rin daw nila ang kakulangan
00:09:30
ng mga pasilidad sa bahay Ito po yung
00:09:35
deer diyan daw po yung school
00:09:39
na sinasabi pero hanggang ngayon wala po
00:09:43
wala kaya nga sabi nila Dapat yung
00:09:46
school daw muna inuna bago yung covered
00:09:48
court kapansin-pansin na Wala ring
00:09:50
health center sa housing project May
00:09:53
barangay naman po dito pwedeng mahingan
00:09:56
ng tulong kaso nga lang po sa naman po
00:10:00
dinadala eh Kung wala ka ring pera
00:10:02
kwento-kwento lang po magkaka school na
00:10:04
po pero hindi naman po namin na
00:10:07
kinuko lang din po kami pero gusto ko po
00:10:10
talagang magkaroon ng school na kaya yun
00:10:12
ang pinak kwan dito ng mga tao yung
00:10:15
school toos bilian ng mga ulam ba yun
00:10:18
ang pinakamahirap dito ito po ito pong
00:10:22
ginawang taniman Ito po yung gagawing
00:10:25
talipapa ag ginawa na po yan tatanggalin
00:10:28
na po yan tanim habang wala pa po
00:10:31
tinataniman para mapakinabangan po namin
00:10:34
nakasaad din sa dokumento na Bukod sa
00:10:36
three stor school building covered court
00:10:40
livelihood Training Center health center
00:10:43
talip pa meron din dapat na materials
00:10:46
recovery facility o mrf ang hermos Ville
00:10:49
pero sa patuloy naming pag-iikot dito
00:10:53
nakatambak lang ang mga basura sa isang
00:10:55
bakanteng lote
00:10:59
bagsak na po namin diyan kasi alam namin
00:11:01
kung anong araw yung Bagsakan ng basura
00:11:04
kaya doun namin tinatapon kaso lang ang
00:11:06
problema sa iba p may mga Paso kasi nasa
00:11:09
kainta kasi sila eh kaya hindi sila ga
00:11:11
nag-stay sa bahay nila kaya p umaalis na
00:11:15
sila natapon nila ang basura maski hindi
00:11:18
pa araw ng tapunan pero bakit nga ba
00:11:21
kulang-kulang ang mga pasilidad sa loob
00:11:23
ng housing project ng nh hiwalay po kasi
00:11:26
ang budget ng housing iba po yung budget
00:11:29
ng community facilities so in this
00:11:32
Project po hindi pa ho nabibigay yung
00:11:35
yung aming budget for community
00:11:38
facility Anong gusto niyong
00:11:42
sabihin yung gusto ko lang po sana
00:11:45
magkaroon ng kan yung katulad ng
00:11:47
livelihood para lahat kami hindi lang po
00:11:49
ako ang matulungan niyo lahat po kami
00:11:52
kasi lahat naman po rito ng tao Kahit
00:11:55
sabihin mo maganda yung bahay pero
00:11:57
pagdating sa tungkol sa anap buhay hirap
00:12:00
mga tao rito Maganda lang po Tingnan
00:12:03
bahay me Pero hirap po
00:12:08
talaga ang mga kakulangang ito ang
00:12:10
nakikitang dahilan kung bakit
00:12:12
nagdadalawang isip na lumipat si
00:12:14
Evangeline agdeppa sa hermos
00:12:17
Ville nakatira ang pamilya nila sa
00:12:20
ilalim ng tulay sa Cainta Rizal Ito po
00:12:23
yung gagawin nila daw ng sa tulay yung
00:12:25
ano yung ink Ano papunta sa kabila eh
00:12:30
kailangan nilang gagawin Kasi para daw
00:12:34
matapos yung project nila kabilang sana
00:12:37
sila sa mga benepisyaryo ng housing
00:12:39
project e Kami po Ayaw po namin magano
00:12:42
kasi ang hanap buhay namin
00:12:44
malayo kasama niya sa bahay ang kanyang
00:12:46
isang anak at dalawang apo na nag-aaral
00:12:49
ang eskwelahan nila limang minutong
00:12:51
lakarin lang ang layo mula sa kanilang
00:12:53
bahay pag nag-aral na yung ano ko yung
00:12:56
dalawa kong apong maliliit ako na
00:13:00
nung araw na yon naabutan naming
00:13:02
nananahang basahan si Evangeline Ito po
00:13:05
yung hanap buhay namin Ma'am ano yung
00:13:08
buyer namin Malapit lang po yung mga
00:13:11
bumibili sa amin Malapit lang po sa
00:13:13
hanap
00:13:16
buhay ang inaasahan niyang kikitain PH
00:13:20
kada 100 piraso ng
00:13:22
basahan ito raw ang ikinababahala ni
00:13:25
evangel na mawala kung lilipat siya sa
00:13:27
housing project sa bar
00:13:30
[Musika]
00:13:34
Rizal sa patuloy naming pag-iikot sa
00:13:37
hermos Ville natuklasan namin ang iba
00:13:40
pang housing unit na nakatengga walang
00:13:43
nakatira napapalibutan na ng makakapal
00:13:46
na talahib at unti-unti na rin nasisira
00:13:50
Hindi ito ang unang housing project na
00:13:52
sinita ng reporter's notebook hanggang
00:13:55
ngayon ang Nakapagtataka Ganito pa rin
00:13:58
ang klase ng mga housing project na
00:13:59
inaabutan namin isa ito sa mga bahay na
00:14:03
pwedeng paglipatan at ayon dito sa
00:14:05
nakuha naming housing project cost or
00:14:08
housing package cost and monthly
00:14:10
amortization Iyung beneficiary
00:14:12
magbabayad ng
00:14:14
499
00:14:16
653 sa loob ng tatlong Dekada kung
00:14:19
lababo maliban sa basag-basag na yyung
00:14:22
tiles walang lababo dito sa CR Wala man
00:14:26
lang toilet bowl ang kwento nung ilang
00:14:28
mga residente na nakausap namin para
00:14:30
matirhan na a napilitan na silang
00:14:33
gumastos ng sarili nilang pera para
00:14:36
maayos yung housing unit na kanilang
00:14:39
nilipatan sa unang taon libre pa ang
00:14:42
pagtira dito sa hermosa Ville pero sa
00:14:45
mga susunod na taon kinakailangan na
00:14:47
nilang magbayad ng Php600 kada buwan sa
00:14:50
loob ng t taon hanggang sa makumpleto
00:14:53
ang halos kalahating milyong pisong
00:14:55
halaga ng housing unit Bakit nga ba
00:14:58
marami pa rin ng hindi ocup Adong
00:14:59
housing unit supposedly some parts of it
00:15:02
manggagaling sa Taytay however yung mga
00:15:06
taga Taytay ayaw nilang mag-off City
00:15:09
they opted to be in
00:15:13
city nakapanayam din ng reporter's
00:15:16
notebook ang contractor ng housing
00:15:18
project completed po ba ito para sa inyo
00:15:20
o hindi hindi pa po Maam hindi completed
00:15:23
siya as housing construction
00:15:25
Ma'am completed as housing construction
00:15:29
development So nasaan po yung mga lababo
00:15:31
at inidoro nas amin lang po Maam bale
00:15:34
for installation po siya sa mga unit for
00:15:36
installation tsaka ito Ma'am yun po ito
00:15:39
p nabar na po si General contractor
00:15:41
Ma'am kami na p magpoprovide ng mga
00:15:43
Kulang po sa unit andyan na po yung
00:15:45
beneficiaries kumbaga nasa amin na po
00:15:47
yung pondo
00:15:48
ma'am pero Saan nga ba napunta ang pondo
00:15:52
Nasaan ang pera paglilinaw ng nh pag
00:15:57
sinabi nating fully completed hindi 100%
00:15:59
na-disqualify
00:16:29
so 10% na lang basically ang utang niyo
00:16:31
sa kanila Yes ma'am Hindi lang sa Baras
00:16:34
Rizal makikita ang mga nakatenga
00:16:36
nakatiwangwang at mga nasisirang
00:16:41
pabahay sa Nae Cavite matatagpuan naman
00:16:45
ng parkstone
00:16:47
estates sa dokumentong nakuha namin mula
00:16:50
sa nh region 4 mayong 2,300 units ang
00:16:54
proyektong ito pero as of September 2024
00:16:58
si 630 units pa lang ang
00:17:03
okupado July 18 2022 ang date of
00:17:07
completion ng proyekto at ang halaga
00:17:09
mahigit PH bilyong
00:17:12
[Musika]
00:17:13
piso isa sa mga nakatira sa park zone
00:17:16
States ang pamilya ni Rosel
00:17:19
orgon March 2021 nang lumipat ang
00:17:22
kanyang pamilya mula sa isang tulay sa
00:17:25
Binondo Maynila loob naman po ng unit
00:17:28
Okay naman po siya kaso po yung kuryente
00:17:30
po kasi namin a month po siya bago kami
00:17:32
nalagyan ang tubig po n Ano mabaho
00:17:37
parang ano parang
00:17:39
kalawang
00:17:41
Php750 kada buwan ang bayad sa unang
00:17:43
taon pero tataas ito sa susunod na
00:17:46
limang taon hanggang mabuo ang
00:17:49
Php400 na halaga ng unit sinamahan din
00:17:53
kami ni Rosel na ikutin ang Ilang
00:17:55
bakanteng unit sa pabahay ito pong lugar
00:17:58
na to ah 30 plus po dito Dito po 30 din
00:18:01
60 po sila Ito po sinira sira na po yung
00:18:04
Ano unit paglipat namin ganito
00:18:07
poah din Mga Damo Ayan Nasira na po yung
00:18:11
ano yung bintana as in ganito po yung
00:18:14
dinatnan namin Ganito pong ano ganitong
00:18:18
lugar kami lang po nag-ayos naglinis nag
00:18:21
sawi ng mga
00:18:22
tubig Bakit nga ba marami pa rin ang
00:18:25
hindi okad housing units sa park States
00:18:29
paliwanag ng nh Region 4 yan yung mga
00:18:32
tinatawag namin old inventories na tawag
00:18:34
nag-cross over yan sa panahon ni pbm
00:18:38
ngayon merong mga ilangilang units na
00:18:41
Tinatapos namin ngayon diyan sa mga
00:18:44
siguro mga 200 mga Ganon hindi na namin
00:18:47
pwedeng maiba yung design because the
00:18:49
contract specific na ganyan ang itsura
00:18:52
niya nakapanayam din namin ang developer
00:18:55
ng housing project panawagan nila sa nh
00:18:58
maayos po yun sa mga awarding po natin
00:19:01
para matirahan lumalaki ung losses po
00:19:03
namin pagka na-award po yung bahay Sana
00:19:06
tiran po nila sayang
00:19:08
bukas ipinakita rin namin sa isang
00:19:11
structural engineer ang mga housing
00:19:13
project na pinuntahan ng reporters
00:19:15
notebook ta appearing like this must be
00:19:18
checked by the developer by the
00:19:20
structural engineer because the
00:19:22
vegetation that's
00:19:24
growing around unnecessarily cuse the
00:19:27
foundation to to m which may cause those
00:19:30
kind of crack very Exposed yung ano yung
00:19:33
bahay to further deterioration no Kasi
00:19:37
unang-una wala pa siyang pintuan it can
00:19:40
be entered by animals and Exposed to
00:19:42
weather pwedeng masira nung water Iyung
00:19:45
mags sa mga walls no sa mga columns
00:19:48
structural element there should be a
00:19:50
proper feasibility study to make sure
00:19:53
that there will be people that will
00:19:55
occupy your project Otherwise It's way
00:19:58
money you don't spend just to have
00:20:00
projects you spend to make the people
00:20:06
comfortable sa datos ng United Nations
00:20:09
human settlements program o un habitat
00:20:12
may 6.5 million na housing backlogs ang
00:20:18
[Musika]
00:20:19
Pilipinas para matugunan ito inilunsad
00:20:22
ng pamahalaan ang pambansang pabahay
00:20:25
para sa Pilipino program o 4 ph
00:20:30
target ng pamahalaan na magpagawa ng 3.2
00:20:33
million housing projects Hanggang 2028
00:20:36
sa ngayon 535 ang ongoing housing
00:20:40
projects o katumbas ng 1.2 million
00:20:43
housing units ang estimated cost ng
00:20:45
proyekto 1.65
00:20:49
trilon ang nakababahala sa dami ng
00:20:52
pamilyang Pilipino na walang maayos na
00:20:54
tirahan Bakit hinahayaang nakatengga at
00:20:58
hindi napapakinabangan ang ilang mga
00:21:01
pabahay binibilisan namin yung
00:21:03
Ah yung pag construct ng project then
00:21:07
binibilisan din namin yung ah paglipat
00:21:10
ng mga tao so that madali naming
00:21:11
maka-close yung mga project we are
00:21:14
trying our
00:21:16
best at dahil sa mga nakitang problema
00:21:19
sa mga off City
00:21:21
housing isa sa sagot ng pamahalaan ang
00:21:24
pagtatayo ng in-city housing k dominum
00:21:29
type ang pabahay na ito at ang babayaran
00:21:32
Php4,000 kada buwan pero punan ng Ilan
00:21:37
Hindi raw ito abot kaya Anong ginawa ng
00:21:39
gobyerno dinagdagan yung pambayad para
00:21:43
maging affordable bababa ang monthly
00:21:45
ammortization pag bumababa ang monthly
00:21:47
ammortization yung mahihirap kaya ng
00:21:49
magbayad pag
00:21:58
Where in the community itself recommends
00:22:01
the area kung saan nila gustong lumipat
00:22:05
Yun nga lang ah normally mahal yung
00:22:08
pinipili nila so ah Minsan bumabagsak
00:22:12
din sa site eval pero may ganon tayong
00:22:14
mga
00:22:17
[Musika]
00:22:18
processes milyon-milyong Pilipino ang
00:22:21
walang maayos at desenteng
00:22:24
tahanan pero sa kabila nito libo-libong
00:22:27
mga pabahay ay ang nakatengga at hindi
00:22:30
napakikinabangan
00:22:31
Pera ng bayan ang ginastos para sa mga
00:22:35
pabahay kaya dapat lang itong bantayan
00:22:39
at siguraduhing nagagamit ito ng
00:22:42
tama sa susunod na Sabado flood control
00:22:46
project na milyon milyong piso ang
00:22:48
halaga paanong bigla na lang nawasak at
00:22:53
nagiba ako si Macky pulido Ako si June
00:22:57
veneration at ito ang reporter not
