00:00:01
Isto é Galiza: 30.000 km cadrados ao noroeste da península
00:00:05
Ibérica, divididos en catro provincias e con algo máis de 300 municipios, vamos
00:00:11
atrás uns vinte séculos e escoita a historia deste territorio. Estamos na
00:00:16
prehistoria, a zona está habitada por un conxunto de clans e tribos de orixe
00:00:20
celta que viven en poboados fortificados chamados castros. Son os pobos
00:00:25
galaicos, os que darán nome a este territorio: Gallaecia. Foron os romanos
00:00:29
os que nomearon así a zona. Cóntoche, século I antes de Cristo,
00:00:33
os romanos, que se están a estender por toda Europa, chegan a esta zona da
00:00:37
Península, estes primeiros habitantes resistense á dominación romana pero
00:00:41
trala mítica batalla do monte Medulio os romanos logran controlar a zona.
00:00:45
Pasan nada máis e nada menos que seis séculos e nese tempo traen cousas
00:00:49
importantes para o desenvolvemento da zona, convirten os castros en vilas,
00:00:53
constrúen pontes e calzadas e introducen novas formas de agricultura,
00:00:57
arquitectura e minería e traen un novo idioma: o latín. O idioma que
00:01:02
evolucionará no galego, todo iso. Chega o século V, o imperio romano
00:01:08
en decadencia e aproveitándose diso, os pobos do norte de Europa comezan
00:01:13
a entrar na Península, sóanche os suevos, vándalos e alanos? Pois os
00:01:16
primeiros, os suevos, chegan a Galiza no 409, non necesitan loitar, fan un
00:01:21
pacto con Roma que como che dixen xa está moi debilitada, e establécense en
00:01:25
Galiza. O seu xefe, Hermerico, toma o título de rei e crea o reino suevo de Galiza
00:01:31
todo isto, para algúns historiadores, un dos primeiros estados de toda Europa.
00:01:35
Sorprendente, eh? Despois chegan os visigodos, que primeiro
00:01:40
controlan toda esta parte da Península e despois vencen os suevos
00:01:44
e absórbennos dentro do seu reino. Pero mira, un dos reis godos, Leovixildo,
00:01:49
fai unha división administrativa do reino e titúlase rei de Galiza,
00:01:53
Hispania e Galia, xa ves, as terras galegas seguen mantendo dalgunha maneira o seu
00:01:58
status. Seguimos. É o 711, os musulmáns entran á Península dende
00:02:04
aquí e vana conquistando a toda velocidade. Chegan máis ou menos ata aquí
00:02:08
e como podes ver, gran parte do territorio galego pasa a estar baixo o
00:02:12
control musulmán. Mira o que pasa agora: aquí están os astures, fartos dos
00:02:17
musulmáns, enfróntanse a eles na famosa Batalla de Covadonga e gáñana.
00:02:21
Comeza a que se coñece como Reconquista española. Lentamente, os
00:02:26
astures van recuperando terreo, van cara o sur, pero tamén entran en
00:02:29
territorio galego mentres van botando os musulmanes. Neste proceso
00:02:33
empézase a estruturar pouco a pouco o reino de Asturias, e como ves, Galiza
00:02:38
incorpórase nel. Iso si, ollo, porque Galiza pronto conformará unha entidade
00:02:43
política propia. Cóntocho despois. Chegamos ó século IX, Afonso II é
00:02:49
o rei de Asturias e Galiza, e atención, porque este rei fai algo que porá
00:02:53
Galiza no centro de Europa. Afonso II ten a iniciativa de
00:02:57
crear e propagar a noticia de que se atopou aquí, na futura
00:03:00
Compostela, o sepulcro de nada menos có Apóstolo Santiago. Para darlle máis valor
00:03:04
á noticia, constrúe unha igrexa no lugar, xa
00:03:07
sabes cal, non si?, e organiza unha peregrinación dende Asturias a
00:03:11
Compostela. Este feito supón para Galiza todo un avance, porque baixo o
00:03:15
impacto de semellante descubrimento, e ó longo dos anos seguintes, Galiza
00:03:19
convírtese nun punto de peregrinación para Europa xunto con
00:03:22
Xerusalén e Roma. Vaites! Vai xurdindo o Camiño de Santiago, pero o máis
00:03:27
importante, este camiño trae consigo unha dinámica de comercio intensa que saca
00:03:32
Galiza do illamento anterior. A xogada sáelle moi ben ó rei,
00:03:36
a Reconquista segue e a ocupación chega máis ou menos ata aquí, o reino de
00:03:41
Asturias converteuse no reino de León e Galiza ocupa todo isto. E agora
00:03:45
espera que che aclaro algo, Galiza, malia ser parte dun reino maior,
00:03:50
conformou unha entidade política propia con status de reino. É o reino de
00:03:55
Galiza, aínda que sexa un reinado que dependa dos reis de León.
00:03:59
Enténdelo, non si? Pero mira unha cousa, a partir do século X prodúcense un montón de
00:04:03
cambios de fronteiras e reis, e o reino de Galiza, durante breves períodos de
00:04:07
tempo, chega a ser un reino independente co seu propio rei
00:04:12
Oíches falar de Ordoño e de García de Galiza? Pois ambos, entre outros, foron reis do
00:04:16
reino de Galiza. Namentres, á marxe das leas de coroas e tronos, están
00:04:22
pasando outras cousas serias. Durante os séculos IX e XII, os galegos da costa
00:04:26
sofren repetidos ataques dos temidos normandos. Si, dos viquingos. O medo
00:04:32
ós saqueos fai que moitos galegos e galegas se afasten do mar cara o
00:04:35
interior, e así, parte da costa galega sofre certo despoboamento. Malditos viquingos!
00:04:41
A historia segue. Mira o que pasou. O reino de León
00:04:45
converteuse no reino de Castela e Galiza dividiuse en dous
00:04:50
esta, a Galiza actual, dependente do reino de Castela, e que oficialmente xa non é
00:04:54
considerada reino, senón un condado, e esta outra convertida agora en reino de
00:04:59
Portugal. Pois ben, os reis de Castela, moito máis centrados nas súas novas
00:05:03
conquistas, teñen de algunha forma esquecida a Galiza, e polo tanto o mando
00:05:07
agora exérceno algúns bispos e nobres galegos. Galiza, polo tanto, aínda que
00:05:11
sexa parte dun reino maior, ten a súa propia dinámica política. É o século XV
00:05:16
dentro do territorio galego as cousas non van ben. O pobo empeza a estar
00:05:21
cada vez máis farto dos grandes señores que, como che dixen, son os que
00:05:25
mandan agora, e que lles fan pagar un montón de tributos de xeito inxusto. Esa
00:05:29
tensión estoupa e prodúcese o chamado Levantamento Irmandiño, o pobo contra
00:05:34
os nobres. Nese levantamento, as xentes do pobo chegan a destruír 130
00:05:39
castelos e fortalezas, case nada. Iso si, os nobres, moito mellor
00:05:43
armados e co apoio dos reis de Portugal e Castela, saen vencedores e
00:05:47
e a sublevación acaba co arresto e morte dos líderes do pobo.
00:05:51
Seguimos. Os Reis Católicos gobernan toda España. A partir de agora e ó
00:05:56
longo dos seguintes séculos danse cambios en Galiza que lle farán perder
00:06:00
capacidade de autogoberno, xa verás. Por un lado, os Reis Católicos fan varios
00:06:04
cambios administrativos. Poñen un virrei co obxectivo de ter máis controlada
00:06:09
Galiza, e é que entre outras cousas temen que se volvan producir revoltas
00:06:12
como as irmandiñas. Por outro lado, anos despois, créanse as Cortes de Castela
00:06:17
unha organización de goberno con representación de diversos reinos
00:06:20
históricos. Pois Galiza non está representada directamente, senón a
00:06:24
través da cidade de Zamora. Os galegos e galegas viven todo isto
00:06:28
como unha verdadeira humillación, xa que se sinten desprezados fronte ó resto de
00:06:32
rexións, e así seguen ata o século XVIII. Nese século, devólvese o título de
00:06:37
reino, iso si, sen obter máis autonomía. Pero atención, o título
00:06:41
conségueno despois de aboarlle ó rei cen mil ducados. E iso? Pois, segundo o rei,
00:06:45
para construír seis navíos. Un pouco surrealista, non? Pois o título de
00:06:50
reino dúralles só un século, porque baixo a influencia dos liberais, Galiza
00:06:54
deixa de ser un reino de España e pasa a ser catro provincias máis. Chega o século
00:06:59
XIX, chega unha época moi dura para Galiza. A industrialización desenvólvese en
00:07:04
moitas zonas de Europa, pero aquí ese desenvolvemento industrial é moi escaso e non
00:07:08
só iso, a agricultura galega é ruinosa, a rede viaria é insuficiente
00:07:12
as clases dominantes non fan investimentos...como ves, a situación
00:07:15
económica e social é desastrosa, e polo tanto, que pasa? Pois que moitos galegos
00:07:19
e galegas emigran a América. Pero moitos moitos! Nos próximos 100 anos farano
00:07:24
1.200.000. Fíxate que en Arxentina durante moitos anos seguirán denominando
00:07:28
ós españois galegos. Atención agora, porque as cousas comezan
00:07:33
a cambiar. A metade do século XIX xorde o Rexurdimento, un movemento que busca
00:07:37
dar un novo pulo a Galiza e reavivar un sentimento de identidade
00:07:40
nacional. Escritores e escritoras galegas como Rosalía de Castro
00:07:44
revitalizan o idioma galego e emprégano como vehículo de expresión
00:07:48
cultural e social propio. Desa nova conciencia de identidade nacional xorden
00:07:52
organizacións políticas como o Grupo Nós e Irmandades da Fala, que organizan
00:07:56
actividades políticas e culturais que contemplan Galiza como patria. No
00:08:01
século XX chega o franquismo e reprime o movemento nacionalista durante
00:08:04
décadas. Coa morte de Franco instáurase a democracia en España, e con
00:08:09
ela a Constitución española, que recoñece a Galiza a nacionalidade
00:08:12
histórica e unha lingua propia, e dalle o Estatuto de Autonomía.
00:08:17
Nos anos 80 dase un feito grave, Galiza convértese na principal
00:08:21
entrada de droga en Europa. Os narcotraficantes, co apoio silencioso
00:08:25
dos poderes galegos, adquiren un alto status social ó estilo dos
00:08:29
cárteles colombianos. En 1990, a coñecida operación policial Nécora consegue poñer
00:08:35
coto a esta situación. No 2002, o petroleiro Prestige afunde aquí e
00:08:40
ocasiona un vertido de cru que provoca nas costas galegas un desastre
00:08:43
ecolóxico con efectos devastadores, un dos maiores da historia de España.
00:08:47
A sociedade reacciona a través do impresionante movemento solidario e
00:08:50
reivindicativo Nunca Máis. Durante o século XXI, Galiza non
00:08:56
conseguiu a recuperación económica desexable, porén, o encanto das súas
00:09:00
terras e a súa cultura resulta un atractivo turístico en auxe para o
00:09:04
resto do mundo. Chegamos á actualidade.
